Tin tức

KHI NHÀ GIÁO LÀM BẠN VỚI HỌC TRÒ

                           Tạ Ngọc Điệp

“Cô giáo như mẹ hiền”, câu hát ví von sâu sắc mối quan hệ của cô – trò trong hoạt động tương tác dạy học. Nhà giáo không chỉ truyền bá tri thức trong sách vở, chắp cánh ước mơ cho bao thế hệ học trò sải cánh vươn xa mà  còn đóng vai trò là “mẹ”, là đấng sinh thành để nuôi dưỡng những đứa con bằng tình yêu vô bờ bến. Vậy nhưng, với sự biến đổi của xã hội, người mẹ muốn hoàn thiện vai trò của mình cũng cần học cách làm bạn với con, lắng nghe con tâm tình chia sẻ, xây dựng mối  quan hệ tương tác hai chiều với bọn trẻ.

Ta dạy cho con trẻ biết vâng lời, không được cãi lại tương ứng với những việc mẹ làm, những lời mẹ nói là tấm gương, là chuẩn mực hành vi mà con cái phải học, noi theo. Tuy nhiên để thực hiện tốt vai trò đó người mẹ phải không ngừng học hỏi, bám sát theo từng giai đoạn tâm lý của trẻ, và không ít lần xảy ra mâu thuẫn thế hệ khi khuôn mẫu của mẹ ‘lệch pha” so với chuẩn mực hành vi mới của con. Và thầy cô giáo cũng vậy, xã hội phát triển, kéo theo nhiều vấn đề. Chúng ta vẫn thường nói với nhau ‘trẻ con bây giờ khôn quá”, sự phát triển nhanh chóng của trẻ để trẻ có thể thích nghi được với môi trường xã hội là điều cần thiết, chính vì vậy, sự so sánh thế hệ trở nên khập khiễng.

Giáo dục gia đình là nền tảng, nhưng trẻ còn một môi trường khác không kém quan trọng để xác lập việc xã hội hóa việc hình thành nhân cách là nhà trường. Vậy nên, việc thầy cô giáo, đóng vai trò như một người bạn để cùng song hành với vai trò người thầy trong việc giáo dục con trẻ là điều cần thiết mà tùy theo từng giáo viên, xác lập các kỹ năng khác nhau để có thể xây dựng mối tương tác hai chiều với học sinh, sinh viên của mình. Tùy theo từng độ tuổi sẽ có các phương pháp tương ứng để trò chuyện với học trò. Mỗi giai đoạn phát triển trẻ sẽ có từng nhu cầu ưu tiên tương ứng. Ví dụ ở tuổi mẫu giáo trẻ cần được dinh dưỡng đầy đủ, cần được bảo bọc, được vận động khám phá thế giới xung quanh mình thì đến tuổi dậy thì trẻ sẽ cần được biết về sự khác biệt giới tính, về cơ thể của mình, lớn hơn nữa cần phải biết về tình dục an toàn, về rung động của tình cảm khác giới, đến tuổi sinh viên các em cần được giải thích về các chế độ chính sách, được lắng nghe những khó khăn khi đi học xa nhà…

Nhu cầu của học trò đa dạng và biến đổi theo sự phát triển xã hội. Tôi là một nhà giáo dạy về công tác xã hội, có lẽ vì đặc thù ngành nghề nghiên cứu sâu về tâm lý hành vi nên tôi dễ làm bạn với học trò. Cô trò có thể chia sẻ với nhau rất nhiều chuyện trên lớp, các buổi gặp gỡ ở ký túc xá, hoặc kết bạn trên mạng xã hội để khi có những chuyện ‘khó nói’ các bạn có thể nhắn tin cho cô. Đôi lúc cô trò cùng rủ nhau ra những thắng cảnh của thành phố Pleiku chụp hình, gắn thẻ nhau vào những hoạt động ngoại khóa, với những phát ngôn chưa suy nghĩ chín chắn hay chưa đúng với chuẩn mực tôi góp ý trực tiếp với trò để chúng gọt dũa, suy nghĩ lại. Làm công tác giáo viên chủ nhiệm khiến cho mối quan hệ cô trò khăng khít hơn, những bữa cô trò cùng nhau vẽ báo tường, tập văn nghệ đến tối mịt rồi về nhà cô bày biện, ăn uống, dọn dẹp. Cô ốm nằm viện, tụi nhỏ nhờ cô giáo khác chở một tốp đến viện, đứng hỏi thăm một hồi, chén hết giỏ trái cây của cô rồi kéo nhau vừa đi vừa hít hà vì bưởi chua quá mà không kịp hỏi thăm cô ốm ra sao….Những kỷ niệm đáng yêu đó có thể chỉ có tuổi học trò mới có. Vì mình gần gũi chúng nên mỗi khi bạn nào trong lớp có vấn đề gì xảy ra rất dễ dàng nắm bắt và kịp thời động viên để tránh tình trạng học sinh nghỉ học giữa chừng. Mối quan hệ cởi mở còn giúp học sinh tránh được căng thẳng bởi áp lực thi cử, học trò dễ dàng đối thoại, trao đổi với giáo viên về những điểm chưa rõ trong bài học…

Để xây dựng thành công phong trào ‘trường học thân thiện, học sinh tích cực”, thiết nghĩ việc thầy cô giáo bằng các kỹ năng sư phạm của mình xây dựng mối quan hệ bạn bè trên nền tảng thầy trò là điều cần thiết để lắng nghe trò nói, tôn trọng học trò trong quá trình dạy học, mỗi trường trang bị câu lạc bộ, phòng tư vấn, tham vấn để học trò có thể được chia sẻ những chuyện “khó nói” với những người hiểu mình như bạn. Tuy nhiên mỗi nhà giáo cần tự đưa ra quy tắc ứng xử để không quá suồng sã, thân mật để có giới hạn giao tiếp với học sinh, sinh viên.